W dzisiejszym wpisie przeprowadzę Cię krok po kroku przez procedurę odrzucenia spadku. Na przykładach z bogatego doświadczenia zawodowego pokażę Ci kiedy i jak skutecznie możesz odrzucić spadek. Po co? Cóż… spadek, to nie tylko aktywa, lecz także długi zmarłego. Nie chcesz ich dziedziczyć, prawda?
Ile czasu ma spadkobierca na odrzucenie spadku?
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
art. 1015 § 1 kodeksu cywilnego
Mąż Pani Joanny zmarł 13 października 2022 r. Pani Joanna, jako żona zmarłego, już w chwili jego śmierci dowiaduje się o tytule swojego powołania. Dziedziczy bowiem po zmarłym mężu w pierwszej grupie. Dla Pani Joanny wiedza o śmierci męża oznacza, niejako automatycznie, iż wie o tytule swojego powołania do dziedziczenia.
W takim wypadku dla Pani Joanny termin na odrzucenie spadku to 6 miesięcy liczone od dnia śmierci jej męża.
Chyba, że Pani Joanna będzie mogła udowodnić w ewentualnym postępowaniu, iż o śmierci męża dowiedziała się później. To jest już jednak temat na inną opowieść.
Więcej o tym, w jakiej kolejności możesz być powołany do spadku z mocy ustawy dowiesz się czytając: „Dziedziczenie ustawowe. Czyli kto po mnie dziedziczy, gdy nie mam dzieci ani wnuków?”.
Jak liczyć termin na odrzucenie spadku?
Spawa zaczyna się komplikować, gdy do dziedziczenia na podstawie ustawy mogą być powołani dalsi krewni spadkodawcy. Jeżeli zaliczasz się właśnie do tej grupy, zwróć szczególną uwagę na sposób liczenia terminu, w którym możesz spadek odrzucić. Zobrazuję Ci na przykładzie, o co chodzi.
Pani Monika dowiedziała się o śmierci swojego wujka, gdy tylko wujek zmarł. Wujek zmarł jako wdowiec, pozostawiając po sobie sobie troje dzieci, pięcioro wnuków i dwóch prawnuków.
Znając sytuację rodzinną zmarłego wujka, Pani Monika nie interesowała się sprawami spadkowymi po nim. Według ustawy dzieci, wnuki i prawnuki zmarłego dziedziczą przed dalszymi krewnymi, takimi jak Pani Monika i jej dzieci.
Dwa lata po śmierci wujka Pani Monika odebrała z sądu pismo, z którego wynikało, że zmarły wujek miał dług w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Teraz wierzyciel chce wyegzekwować należność i wszczął postępowanie sądowe celem ustalenia spadkobierców swojego dłużnika.
W toku tego postępowania okazało się, że dzieci, wnuki i prawnuki zmarłego odrzuciły spadek, nie informując o tym dalszych krewnych.
Czy wobec tego Pani Monika i jej dzieci nie mogą już odrzucić spadku?
Mogą. Spójrz raz jeszcze na przepis, zwracając szczególną uwagę na to, co pogrubiłam:
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
art. 1015 § 1 kodeksu cywilnego
Pani Monika wraz z informacją o śmierci wujka, nie dowiedziała się o tym, że będzie po nim dziedziczyć. Nie wynika to w sposób oczywisty z przepisów ustawy, skoro żyli inni krewni wujka, dziedziczący po nim przed Panią Moniką. Nikt też nie powiadomił Pani Moniki o tym, że odrzuca spadek po zmarłym, ani o długach spadkowych.
Informację o tym, że może dziedziczyć po wujku, Pani Monika powzięła dopiero wraz z odebraniem pisma z sądu. Termin 6 miesięcy na odrzucenie spadku dla Pani Moniki i jej dzieci liczy się więc od tej daty.
Jak złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
Oświadczenie o odrzuceniu spadku możesz złożyć przed notariuszem albo w sądzie rejonowym. Co ważne, oświadczenie możesz złożyć w sądzie, w którego okręgu masz miejsce zamieszkania lub pobytu. Nie musisz więc jeździć do sądu spadku.
Składając oświadczenie o odrzuceniu spadku musisz mieć przy sobie ważny dowód osobisty oraz podać następujące dane:
- imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania,
- tytuł powołania do spadku, innymi słowy: czy dziedziczysz na podstawie ustawy, czy testamentu,
- treść oświadczenia: w tym wypadku, że spadek odrzucasz w całości.
Sąd bądź notariusz będzie Cię prosił także o wymienienie pozostałych osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych oraz wszelkich testamentów, o których wiesz.
Wniosek do sądu o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł. Wynagrodzenie notariusza z tytułu sporządzenia takiego oświadczenia wynosi 50 zł. W przypadku stawki taksy notarialnej jest to kwota netto, do której należy doliczyć podatek vat. Osobne wynagrodzenie notariusz pobiera też za sporządzenie odpisu aktu notarialnego. W obu wypadkach koszty są więc w zasadzie takie same.
Jakie są skutki braku odrzucenia spadku w terminie?
Odrzucić spadek możesz będąc spadkobiercą ustawowym albo testamentowym.
Jeżeli spadku nie odrzucisz, to dziedziczysz z dobrodziejstwem inwentarza. Co to oznacza? Przyjmujesz spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości tzw. stanu czynnego spadku wynikającego ze spisu inwentarza (czyli do wartości aktywów, które nabywasz w spadku).
Komentuj!
Przedstawiłam Ci stan prawny i przykłady obrazujące zastosowanie przepisów w praktyce. Podzieliłam się z Tobą doświadczeniami moich Klientów, zachowując oczywiście pełną anonimowość 🙂
Teraz jestem ciekawa Twoich doświadczeń, przemyśleń i wątpliwości. Podziel się nimi w komentarzu. Z pewnością wzbogacą artykuł i okażą się komuś pomocne.
Jeżeli potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej (konsultacji lub poprowadzenia sprawy sądowej), skontaktuj się ze mną: tel.: 509-365-338, e-mail: k.zdun@wp.pl.
