Umiera bliska Ci osoba. Pozostawia po sobie testament, w którym ustanawia Cię swoim spadkobiercą. Przeprowadzasz sprawę o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu i drżysz na myśl, że za chwilę niektórzy członkowie rodziny zaczną upominać się o zachowek.
Nie chodzi o to, że nie chcesz się „podzielić”, lecz zwyczajnie nie masz czym. W spadku jest tylko udział w Waszym wspólnym mieszkaniu i samochodzie (Twoim i Twojego zmarłego małżonka). Nie możesz ich więc sprzedać – potrzebujesz utrzymać dach nad głową i mieć czym pojechać na zakupy lub do lekarza.
Czy więc na pewno musisz zapłacić zachowek? Niekoniecznie. Przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się komu i kiedy należy się zachowek.
Krótka lista uprawnionych do zachowku
Nie każdy spadkobierca ustawowy jest uprawniony do zachowku. Zachowek należy się wyłącznie:
- zstępnym (dzieciom, wnukom, prawnukom, itd.) spadkodawcy,
- małżonkowi spadkodawcy,
- rodzicom spadkodawcy.
Uprawnionymi do zachowku nie są więc krewni dziedziczący po zmarłym w innych grupach, np. rodzeństwo. O tym, kto może być powołany do spadku w razie braku testamentu dowiesz się czytając wpis: „Dziedziczenie ustawowe: czyli kto po mnie dziedziczy, gdy nie mam dzieci ani wnuków?”.
Jeżeli więc ktoś z rodziny upomina się o zachowek, radzę Ci w pierwszej kolejności sprawdzić, czy rzeczywiście ma do tego prawo.
Prowadząc takie sprawy na przestrzeni lat, nie raz przekonałam się, że dalsza rodzina spadkodawcy uważa się za uprawnionych do zachowku tylko dlatego, że dziedziczyliby, gdyby zmarły nie zostawił testamentu.
Wydziedziczeni
Prawa do zachowku nie mają osoby, które spadkodawca wydziedziczył w swoim testamencie.
W tym miejscu kieruję Twoją uwagę na trzy praktyczne problemy związane ze skutecznością takiego wydziedziczenia.
Spadkodawca może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku tylko wtedy, gdy ten:
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Przyczyna wypowiedzenia powinna wynikać z treści testamentu.
Wydziedziczenie nie będzie skuteczne, jeżeli spadkodawca uprawnionemu do zachowku przebaczył.
Komu nie należy się zachowek – podsumowanie.
Wbrew obiegowej opinii nie każda osoba powołana do dziedziczenia z ustawy ma prawo do zachowku. Zanim przyjmiesz założenie, że musisz rozliczyć się z zachowku, weź pod uwagę następujące okoliczności:
- krąg uprawnionych do zachowku jest znacznie węższy niż krąg spadkobierców ustawowych – sprawdź komu należy się zachowek,
- treść testamentu – być może spadkodawca skutecznie kogoś wydziedziczył.
Jeżeli poprawnie przeprowadzisz analizę w obu tych obszarach, uzyskasz odpowiedź na pytanie postawione w tytule w swojej indywidualnej sprawie.
Masz jakieś doświadczenia związane z roszczeniami o zachowek? Podziel się nimi w komentarzu 🙂 Być może to właśnie Twój komentarz okaże się dla kogoś pomocny. Staram się odpisywać na wszystkie komentarze.
Jeżeli potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej (konsultacji lub poprowadzenia sprawy sądowej), skontaktuj się ze mną: tel.: 509-365-338, e-mail: k.zdun@wp.pl.
